Maszyny do zagęszczania gruntu. Niezbędne, a często niedoceniane

Powszechnie wiadomo, jak istotną rolę w całym procesie inwestycyjnym odgrywa zagęszczanie gruntu. Pomimo tego nadal ten etap prac bywa traktowany po macoszemu. Wykonawcy albo nie poświęcają na to dostatecznej ilości czasu, albo – częściej – używają nieodpowiedniego sprzętu. Tymczasem wybór maszyn do zagęszczania gruntu jest tak duży, że w zasadzie każdy profesjonalista może znaleźć taką, która zagwarantuje szybkie i przede wszystkim właściwe wykonanie tego typu prac. Przygotowaliśmy krótką charakterystykę najpopularniejszych maszyn do zagęszczania. 

Nieprawidłowe zagęszczenie gruntu i jego konsekwencje

Podstawowym celem zagęszczania jest wzmocnienie i stabilizacja gruntu, co zwiększa jego nośność i wodoodporność, a przy tym zmniejsza podatność gruntu na odkształcenia np. pod wpływem zmiennych warunków atmosferycznych. Zaniedbanie tych prac grozi bardzo poważnymi konsekwencjami, w tym ryzykiem katastrofy budowlanej czy koniecznością wykonania kosztownych poprawek. Klasycznym przykładem mogą być tutaj zapadające się drogi, na które z pewnością natknął się każdy kierowca jeżdżący po Polsce.

Aby uniknąć takiego scenariusza trzeba korzystać z odpowiednich maszyn do zagęszczania gruntu, a przy tym prawidłowo dobierać je pod kątem rodzaju gruntu i jego wilgotności, zakresu planowanych robót, masy i gabarytów maszyny, jej prędkości, siły uderzeniowej, wydajności czy komfortu i bezpieczeństwa pracy operatora.

Walec – najpopularniejsza maszyna do zagęszczania gruntu

Trudno byłoby wskazać bardziej charakterystyczny sprzęt, który jest masowo wykorzystywany do zagęszczania gruntu, ubijania żwiru czy piachu oraz zagęszczania mas przy budowie dróg. Bez wątpienia to właśnie walec zapewnia najwyższą efektywność prowadzenia tego typu prac.

Warto wiedzieć, że istnieje co najmniej kilka rodzajów walców, które rozróżniamy m.in. ze względu na zastosowany napęd (walce samojezdne, przyczepne, prowadzone ręcznie i zdalnie sterowane). Inny, dużo ważniejszy podział, sprowadza się do sposobu oddziaływania na podłoże. Mamy tutaj walce statyczne, wibracyjne i udarowe.

Pierwsze z nich oddziałują na podłoże jedynie własnym ciężarem i oddziałują na głębokość do maksymalnie 50 cm. Lepiej pod tym względem wypadają walce wibracyjne, które poza własną masą wykorzystują także zjawisko wibracji i mogą oddziaływać nawet do kilku metrów w głąb.

Najważniejsza różnica między tymi walcami polega na tym, że w przypadku walców wibracyjnych wał toczący porusza się ruchem drgającym. Walce wibracyjne wykorzystywane są do bardziej wymagających prac, natomiast statyczne lepiej sprawdzają się do prac wykończeniowych, gdy celem jest uzyskanie gładkiej i równej powierzchni.

Mniejszą popularnością cieszą się natomiast walce udarowe, które oddziałują na podłoże masą własną oraz siłą uderzeń swobodnie spadającymi obciążnikami.

Poza tym walce można podzielić ze względu na sprężystość wałów (ogumione i stalowe), kształt (tarczowe, gładkie, okołkowane), ciężar (lekkie, średnie, ciężkie) oraz liczbę wałów czy konstrukcję ramy. W każdym przypadku podstawowymi elementami budowy maszyny są wał, rama, silnik, obudowa i układ sterowania.

Mniejsze maszyny do zagęszczania gruntu

Podstawową wadą, a w zasadzie ograniczeniem walców jest to, że z uwagi na duże rozmiary nie można ich używać do wykonywania prac wymagających ograniczonego nacisku. W takich sytuacjach znacznie lepiej sprawdzają się małe maszyny do zagęszczania gruntu, jak chociażby ubijarki elektryczne, spalinowe oraz pneumatyczne. Maszyny te wykorzystują proces wibrowania i najczęściej są stosowane przy takich pracach, jak np. układanie kostki brukowej czy kabli.

Dodatkowo dostępne są stopy wibracyjne oraz ubijaki będące betonowymi lub stalowymi blokami podwieszonymi w koparkach.