Co się psuje w maszynach budowlanych? Przegląd najczęstszych usterek

Najczęstsze usterki w maszynach budowlanych

Staropolska mądrość mówiąca „że lepiej zapobiegać niż leczyć” idealnie odnosi się do maszyn, w tym także oczywiście tych znanych z budowy dróg, domów i innych obiektów.

Awaria maszyny budowlanej jest oczywiście dla każdego przedsiębiorstwa sporym problemem, ale w szczególności dotyczy to mniejszych firm, które nie mają do dyspozycji licznego sprzętu zastępczego. Przestój w tego typu sytuacjach może być wyjątkowo dotkliwy.

Koparka, ładowarka, równiarka i każdy inny sprzęt zbudowany jest z wielu podzespołów – praktycznie wszystkie narażone są na mniejsze lub większe awarie.

Poza obowiązkową kontrolą prewencyjną, w trakcie prowadzonych prac trzeba koniecznie mieć oczy dookoła głowy, ponieważ każdy z tych elementów może odmówić posłuszeństwa i z reguły dzieje się tak w najmniej odpowiednim momencie.

Dobry operator to świadomy operator!

Biorąc pod uwagę przyczynę, awarie możemy podzielić na dwie grupy:

• • będące efektem nieodpowiedniej obsługi (błędy i zaniedbania ludzkie)
  • mające podłoże techniczne (czyli takie, które są wynikiem eksploatacji).

Wszystkie maszyny i urządzenia mają to do siebie, że z upływem czasu zużywają się, co może prowadzić do poważnej awarii.

Wraz z wiekiem wzrasta niebezpieczeństwo usterek i jest to rzeczą naturalną, a od osób odpowiedzialnych za maszynę zależy, czy zostaną odpowiednio wcześnie zauważone sygnały poprzedzające awarię.

Jako jedno z najważniejszych działań profilaktycznych należy wskazać odpowiednie przeszkolenie operatorów (cyklicznie powtarzane), którzy nie tylko będą mieć odpowiednie kwalifikacje, ale również będą mogli gruntownie poznać maszynę, którą przyjdzie im pracować, będą świadomi zagrożeń i zdolni do właściwej oceny ryzyka.

Niemniej istotne jest pilnowanie obowiązkowych przeglądów, a także przeprowadzanie wszystkich czynności serwisowych, które są przewidziane przez producenta.

Nie można również zapominać o regularnej konserwacji i właściwym przechowywaniu maszyny w przerwach między prowadzonymi pracami i mamy tutaj na myśli nie tylko przerwy sezonowe, ale również w jakich warunkach maszyna stoi w nocy.

 Na co trzeba zwrócić szczególną uwagę?

• • Silnik spalinowy czyli centralna część każdej maszyny budowlanej. Katalog potencjalnych awarii jest bardzo duży. Naszą uwagę powinny zwrócić wszelkie nieprawidłowości w pracy tego kluczowego podzespołu. Niestety bardzo często usterki zauważane są zbyt późno co prowadzi w konsekwencji do kosztownych remontów.
  • Układ hydrauliczny – prawdopodobnie najczęściej awarie dotyczą tego właśnie układu, a  zwłaszcza pompy hydraulicznej. Wśród częstych problemów z hydrauliką w maszynie można wymienić spadek wydajności i sprawności, brak którejś z funkcji, szarpnięcia czy dziwne odgłosy. W tego typu sytuacjach bardzo ważne jest zaprzestanie pracy; dokładne zweryfikowanie problemu i wykonanie wszelkich niezbędnych pomiarów, aby postawić właściwą diagnozę. Dopiero po uzyskaniu miarodajnych pomiarów powinno się przystąpić do wymiany lub regeneracji danego podzespołu. Aby układ hydrauliczny był sprawny, musi być obowiązkowo szczelny – w przeciwnym wypadku jego sprawność drastycznie spada. Wiele problemów z podzespołami hydraulicznymi wynika z niewłaściwego stanu oleju hydraulicznego.
    
  • Układ chłodzenia – newralgiczna część, której zadaniem jest utrzymanie właściwej temperatury silnika i tym samym zapobieganie jego przegrzaniu (jak również niedogrzaniu co także jest szkodliwe). W maszynach budowlanych silniki spalinowe mogą być chłodzone powietrzem lub cieczą. W pierwszym przypadku (nazywanym bezpośrednim) kontrola polega na sprawdzeniu czystości cylindrów oraz ewentualnym usunięciu zabrudzeń. Czynności kontrolno-zapobiegawcze w układzie chłodzonym cieczą (zwanym pośrednim) polegają na cyklicznym sprawdzeniu stanu pompy wody, wentylatora, pasków, poziomu i jakości płynu chłodniczego, a także ewentualnych wycieków i nieszczelności. Istotna w tym przypadku jest przede wszystkim wspomniana właściwa kontrola oraz odpowiednio szybka reakcja. Co warte podkreślenia, niedopuszczalnym jest używanie zwykłej wody – do chłodzenia przeznaczone są specjalistyczne płyny o określonych właściwościach, m.in. antykorozyjnych. 

• • Układy smarowania – między poszczególnymi maszynami mogą występować mniejsze lub większe różnice, ale generalnie każdy układ smarowania składa się z wielu powiązanych ze sobą komponentów, jak pompa, zbiornik, przewody, złączki. Prawidłowe i efektywne działanie wielu podzespołów maszyny uwarunkowane jest odpowiednim smarowaniem - skutkiem jego braku  może być zatarcie danych elementów. Warto dodać, że środki smarne powinny być wysokiej jakości i chronić przed działaniem wielu szkodliwych substancji jak np. sól czy pył.
    Do zadań operatora należy regularne sprawdzanie poziomu środka smarnego w zbiorniku i ewentualne jego uzupełnianie.
    Opisane wyżej wskazówki dotyczą oczywiście maszyn z centralnym układem smarowania – jeśli takiego nie ma, to ręczne smarowanie należy przeprowadzać często i regularnie.
    
  • Układ elektryczny – wskutek wysokiej intensywności prowadzonych prac jak również niekorzystnych warunków atmosferycznych może dojść do uszkodzenia poszczególnych elementów jak kable, wiązki instalacji, wtyczki czy klemy. Kontrola tych części polega na sprawdzeniu czy nie są popękane, przetarte czy w jakiś inny sposób uszkodzone. Jakiekolwiek oznaki zaśniedzenia lub rdzy są sygnałem do niezwłocznej wymiany lub jeśli to możliwe – do wyczyszczenia.
    Najczęściej z tego typu problemami mamy do czynienia zimą w związku z niskimi temperaturami co w połączeniu z wilgocią ma niekorzystny wpływ na instalację elektryczną (może to prowadzić m.in. do zwarć).
  • Układ jezdny – tego typu awarie mają zazwyczaj charakter mechaniczny wynikający z wyeksploatowania danego podzespołu. Trzeba zwracać szczególną uwagę na takie elementy jak rolki jezdne, koła napinające, łańcuchy itp.
    Gąsienice (zwłaszcza gumowe) również wymagają regularnej kontroli, ponieważ stosunkowo szybko zużywają się.
  • Osprzęt  czyli m.in. łyżki, chwytaki, nożyce, młoty.  Charakter pracy tego typu sprzętu sprawia, że jest podatny na uszkodzenia.
  • Wszelkiego rodzaju linki i cięgna sterujące – są to również podzespoły bardzo obciążone w związku z wysoką intensywnością prowadzonych prac.
  • Szyby oraz elementy karoserii - często niestety są pomijane ponieważ ich uszkodzenia nie wpływają w sposób bezpośredni na sprawność maszyny.
  • Problemy z odpaleniem – przyczyn może być kilka: układ paliwowy, akumulator, rozrusznik.  Ważna jest właściwa diagnostyka aby nie narażać się na niepotrzebne koszty.

Bezpieczeństwo przede wszystkim!

W trakcie prowadzonych prac należy przede wszystkim dbać o bezpieczeństwo i minimalizowanie ryzyka. Pośpiech jest złym doradcą, a każdy kto odpowiada za koparkę, ładowarkę czy jakikolwiek inny sprzęt budowlany powinien kierować się przede wszystkim zdrowym rozsądkiem.

Oczywiście tyczy się to nie tylko samych operatorów (chociaż ich rola i odpowiedzialność są nie do przecenienia – w końcu znajdują  się na pierwszej linii "frontu") ale także właścicieli - do ich obowiązków należy stworzenie odpowiednich standardów i formalnych regulacji użytkowania sprzętu budowlanego.