Jak bezpiecznie użytkować maszynę budowlaną? Podstawowe zasady

Do tej pory w naszych poradnikach skupialiśmy się głównie na kwestiach czysto technicznych związanych z prawidłową eksploatacją maszyn budowlanych. Tym razem wrócimy do absolutnych podstaw. Przypomnimy lub uświadomimy zasady, jakimi trzeba się kierować chcąc bezpiecznie użytkować maszynę. Bezpiecznie, czyli z jak najniższym ryzykiem wypadku oraz poważnej awarii. Warto przeczytać, bo wiele spośród tych zasad jest bagatelizowanych na polskich placach budowy.

Świadomość zagrożeń

Praca na maszynie budowlanej zawsze była i będzie niebezpieczna, pomimo tego, że producenci robią wiele, aby stopniowo podnosić poziom bezpieczeństwa operatorów. W tej pracy występuje wiele zagrożeń, jak chociażby ryzyko uszkodzenia infrastruktury technicznej (linii wysokiego napięcia czy instalacji gazowej).

Dlatego przed dopuszczeniem operatora do pracy należy zaznajomić go z podstawowymi zasadami bezpieczeństwa, kładąc przy tym duży nacisk na szkolenia i wprowadzanie rygorystycznych regulacji wewnątrz firmy.

Szkolenia, podnoszenie kwalifikacji operatorów

Maszynę budowlaną może obsługiwać wyłącznie osoba posiadająca stosowne uprawnienia oraz aktualne zaświadczenie lekarskie stwierdzające zdolność do wykonywania zawodu operatora. Obowiązkiem pracodawcy jest kierowanie pracowników na wymagane badania oraz szkolenia okresowe. Do tego zdecydowanie warto inwestować w szkolenia zawodowe dla operatorów, które znacznie podnoszą ich kompetencje i umiejętności, a także pozwalają im być na bieżąco z przepisami z zakresu BHP.

Przypomnijmy także, że każdy nowo przyjęty operator musi zapoznać się z instrukcją ogólną oraz stanowiskową, czego wymagają przepisy BHP.

Dobre poznanie maszyny

Punktem wyjścia do pracy na maszynie zawsze jest jej DTR, czyli Dokumentacja Techniczno-Ruchowa. Obowiązkiem operatora jest zapoznanie się z tą dokumentacją
i regularne sięganie do niej także później. W DTR znajdziemy wszystkie zalecenia producenta odnośnie do bezpiecznej pracy na maszynie. Jest w niej opis techniczny maszyny, zakres dopuszczalnych prac, znajdziemy tam również informację na temat rodzaju wykorzystywanego osprzętu dodatkowego.

Przed rozpoczęciem pracy

Operator powinien mieć nawyk każdorazowego przeprowadzenia oględzin maszyny przed rozpoczęciem pracy. Rano warto sprawdzić, czy nie występują jakieś wycieki, czy poziom oleju silnikowego jest prawidłowy, czy nie ma widocznych uszkodzeń mechanicznych itp.

W tym miejscu przypomnijmy również, że operator ma prawo, a wręcz obowiązek odmówić rozpoczęcia pracy, jeśli z uwagi na niesprawność maszyny jego bezpieczeństwo jest
w jakikolwiek sposób zagrożone. Ponadto zabronione jest użytkowanie maszyn bez odpowiednich urządzeń zabezpieczających i sygnalizujących. Jeśli natomiast warunki pracy kolidują z normami bezpieczeństwa, operator jest zobowiązany do poinformowania o tym swojego przełożonego.

Dokonanie oceny ryzyka

Przed rozpoczęciem prac na placu budowy koniecznie trzeba dokonać oceny ryzyka dla zadania, czyli zbadać i przygotować miejsce wykonywania prac. Należy sprawdzić wytrzymałość gruntu oraz określić potencjalne zagrożenia w postaci np. linii wysokiego napięcia przebiegającej w pobliżu prowadzenia prac.

Po uwzględnieniu tych czynników należy wyznaczyć strefę niebezpieczną, która nie powinna być mniejsza niż zasięg roboczy maszyny. Miejsce prowadzenia prac trzeba odpowiednio oznaczyć przy użyciu znaków ostrzegawczych oraz poręczy ochronnych.

Na koniec wymieńmy jeszcze inne istotne czynniki, które mają duży wpływ na bezpieczeństwo pracy na maszynie budowlanej. Są to:

• Dobry stan psychofizyczny operatora – pracownik musi być wypoczęty i nie może się znajdować pod wpływem alkoholu czy innych substancji psychoaktywnych,
• Noszenie odzieży roboczej i środków ochrony osobistej,
• Zakaz palenia papierosów w trakcie tankowania maszyny,
• Odczekanie do ostygnięcia silnika przed sprawdzeniem poziomu płynu chłodniczego,
• Zapewnienie wydajnej wentylacji podczas rozruchu maszyny w zamkniętym pomieszczeniu,
• Zachowanie ostrożności podczas obsługi maszyny – chociażby pompowania opon,
• Stosowanie oświetlenia podczas pracy w warunkach ograniczonej widoczności,
• Parkowanie maszyny w bezpiecznym miejscu, na płaskim terenie.

Stosując się do tych zasad można znacząco zwiększyć bezpieczeństwo zarówno ludzi, jak
i sprzętu, dlatego warto wdrożyć je we własnej firmie.

Regularne serwisowanie maszyny

Na bezpieczeństwo pracy na placu budowy ogromny wpływ ma sprawność użytkowanego sprzętu. Dlatego właściciele maszyn, ale też operatorzy, nie powinni bagatelizować sygnałów świadczących o awarii. Trzeba sumiennie pilnować obowiązkowych przeglądów oraz wykonywać zalecane przez producenta czynności serwisowe, które warto powierzyć wyspecjalizowanemu warsztatowi dysponującemu zaawansowaną aparaturą diagnostyczną. Nie można również zapominać o regularnej konserwacji i przechowywaniu maszyny
w odpowiednich warunkach podczas przerwy sezonowej.