Zgarniarka i równiarka – uniwersalne maszyny niezbędne w robotach ziemnych

Zgarniarki łączą cechy maszyn urabiających i transportowych, dzięki czemu w ich przypadku stosunek kosztów do efektywności roboczej jest bardzo korzystny i tym samym są to maszyny cieszące się dużym uznaniem. Wykorzystywane są przede wszystkim w budowie dróg. ale można je spotkać również w wielu innych miejscach, jak np. przy wyrównywaniu terenów pod lotniska, duże osiedla mieszkaniowe, zakłady przemysłowe itp.

Charakterystyka maszyny

Praca zgarniarki odbywa się systemem cyklicznym i obejmuje następujące procesy: skrawanie gruntu (do 0.5m), napełnianie go do skrzyni, transport urobku (na odległość od kilkudziesięciu metrów do nawet kilku kilometrów), rozładunek oraz powrót (tzw. przebieg jałowy). To właśnie wspomniana wyżej skrzynia (razem z krawędzią tnącą) jest najważniejszym elementem roboczym. W oparciu o kryterium pojemności tej skrzyni, zgarniarki dzieli się na małe (pojemność do 5m³), średnie (5-15m³) oraz duże (powyżej 15 m³).
Jest to maszyna, której praca odbywa się zawsze do przodu. Cykl roboczy może odbywać się przy zastosowaniu następujących rodzajów ruchu: dwukierunkowego, zygzakowego, ósemkowego oraz okólnego zwanego również eliptycznym. Efektywność prowadzonych prac zależy od kilku zmiennych: rodzaju gruntu, wielkości skrzyni, sposobu wykonywania prac czy właściwości samej zgarniarki.

Istnieje wiele kryteriów klasyfikacji tych maszyn, a do najbardziej popularnych podziałów należą:
- ze względu na rodzaj układu jezdnego: wyróżniamy zgarniarki samojezdne (w zdecydowanej większości), przyczepne, zestawy zgarniarek oraz z popychaczem,
- rodzaj ciągnika holującego: gąsienicowe oraz kołowe. Te pierwsze charakteryzują się większą siła uciągu oraz przystosowaniem do trudniejszych terenów, ale jednocześnie mniejszymi prędkościami w porównaniu z kołowymi,
- sposób ładowania urobku: oddolny oraz wspomagany układem (np. za pomocą przenośnika czy też skrzyń teleskopowych),
- sposób wyładunku – m.in. poprzez przechył pojemnika wypełnionego urobkiem (do przodu, do tyłu lub obrotowy).

Technologia prac

Wyróżniamy 2 podstawowe sposoby odspajania gruntu za pomocą zgarniarek:
- płaskie – narzędzie robocze jakim jest nóż, zostaje opuszczone do maksymalnej, możliwej głębokości. Następnie wraz ze wzrostem załadunku skrzyni, zmniejszeniu ulega głębokość opuszczenia noża.
- grzebieniowe – w trakcie pokonywanego dystansu, skrzynia jest kilkukrotnie opuszczana i podnoszona.

Poza podstawową funkcją, jaką oczywiście jest zgarnianie i przewożenie urobku, wykonują szereg innych czynności takich jak:
- wyrównywanie terenu poprzez ścinanie gruntu (w miejscach gdzie jest go stosunkowo dużo), a następnie zasypywanie wgłębień terenu,
- budowa nasypów,
- ścinanie zboczy i budowa przekopów.

Równiarka - maszyna ta ma bardzo wszechstronne zastosowanie. Służy przede wszystkim do wyrównywania obrabianego terenu (pod budowę dróg, lotnisk czy inwestycji kubaturowych), ale również znajduje zastosowanie w takich czynnościach jak ścinanie wałów ziemnych, zrywanie starej nawierzchni, kopanie rowów, mieszanie kruszywa drogowego czy nawet odśnieżanie (w tym przypadku należy szczególnie uważać na wszelkie niewidoczne przeszkody ukryte pod śniegiem). Jej więc wykorzystywana przede wszystkim na ostatnich etapach prowadzonych robót ziemnych.

Sposób działania

Podstawowy podział uwzględnia konstrukcję ramy i wyróżniamy równiarki:
- samojezdne: dwuosiowe oraz popularne obecnie trzyosiowe (składające się z dwóch tylnych osi oraz jednej przedniej),
- ciągnione.
Obecnie najpopularniejsze są równiarki wyposażone w ramę przegubową, które odznaczają się wyższą efektywnością od pozostałych modeli. Zwłaszcza w wąskim i ograniczonym przestrzennie terenie, możliwość zastosowania takich maszyn jest nieoceniona.

Do urządzeń roboczych można zaliczyć m.in. lemiesz (podstawowe narzędzie – służy do zgarniania warstwy gruntu) czy zrywak (stosowany przeważnie wtedy, gdy wierzchnia warstwa gruntu jest zbyt twarda dla użycia lemiesza). W nowoczesnych maszynach wyposażenie oraz systemy niwelacyjne są bardzo rozwinięte dzięki czemu poprawia się wydajność, a tym samym również efektywność prowadzonych prac. Na porządku dziennym są różnego rodzaju systemy automatyzacji oraz cyfrowego pomiaru. Duże znaczenie dla precyzji prowadzonych prac ma możliwość zastosowania pomiarów laserowych, specjalnego systemu monitoringu pracy oraz położenia lemiesza (oparty na technologii GPS).

Są to maszyny, które mogą być sterowane mechanicznie lub hydraulicznie.

Jaką maszynę kupić?

Decydując się na zakup zgarniarki lub równiarki, należy wziąć pod uwagę wiele aspektów – przede wszystkim skalę zaplanowanych robót oraz rodzaj materiału, z którym maszyna będzie się mierzyć. Uwzględniając te aspekty, dobieramy sprzęt o odpowiedniej wielkości (dostępne modele od kilku ton do nawet ponad 30 ton), mocy silnika oraz charakteru osprzętu roboczego. Niektóre równiarki dysponują masą operacyjną przekraczającą 70 ton!
Oczywiście w przypadku zakupu takiej jak również każdej innej maszyny (nie tylko budowlanej) bardzo ważna jest dokładna ocena stanu technicznego danego sprzętu, dlatego warto zlecić to zadanie osobom znającym się na rzeczy i mającym odpowiednie doświadczenie. Wnikliwej ocenie powinny zostać poddane przede wszystkim podstawowe podzespoły takie jak układ jezdny, silnik spalinowy czy układ hydrauliczny.
Co prawda rynek tego typu maszyn nie jest tak duży jak w przypadku koparek i ładowarek, to mimo wszystko każdy inwestor znajdzie coś odpowiedniego dla własnej firmy!